Shida Kartli

Trawertyny Britata

Lokalizacja: Gmina Jawa, 1920 m n.p.m. Droga dojazdowa: droga samochodowa Tskhinvali-Edisi-Ermani prowadzi do wsi Shua Ermani w gminie Jawa, z wioski Lower Ermani połączonej z Jawą autostradą, do trawertynów Britati prowadzi ścieżka spacerowa o długości 5 km, którą można uprawiać jazdę konną; odległość od Tbilisi – 167 km, od Gori – 100 km, od Jawy – 37 km Trawertyn – powstaje z gorących lub zimnych źródeł: wytrącanie się wody mineralnej spływającej z ujść tworzy w ziemi roztwór, który z biegiem czasu tworzy niezwykłe warstwy skał osadowych. W gminie Jawa, w okolicy wsi Britati i częściowo w ziemi pod wsią znajdują się znaczne złoża trawertynu czasowego. Siła wzrostu sięga kilku metrów. W pobliżu Kvemo Britati (średnica 16-18 metrów) znajduje się mineralne jezioro, które wygląda jakby wrze od wydobywania gazów. Wielka Brytania jest jednym z czołowych regionów rozwojowych trawertynu w Gruzji.

Jezioro Ertso

Lokalizacja: gmina Jawa, rada Tsoni, początek rzeki Kvirila, zbieg grzbietów górskich Racha i Likhi; 1710 m n.p.m. Droga dojazdowa: droga samochodowa Gori-Tskhinvali-Oni niedaleko jeziora Ertso; odległość od Tbilisi – 157 km, od Gori – 75 km, od Jawy – 25 km. Jezioro Ertso zajmuje cztery lejki, jezioro Devi – dwa. Dlatego jezioro Ertso jest największym znanym jeziorem krasowym w Gruzji. Powierzchnia lustrzana jeziora wynosi 0,31 km kw., objętość wody – 650 tys. m sześc., najgłębsze miejsce – 19 metrów. Przez blisko 5 miesięcy jezioro Ertso pokryte jest lodem.

Jaskinia Tsona

Lokalizacja: Gmina Jawa, rada wiejska Tsona, źródło rzeki Kvirila, południowe zbocze góry Bubi; 2100 m n.p.m. Droga dojazdowa: do otaczających tereny jaskini Tsona można dojechać samochodem z drogi samochodowej Tskhinvali-Oni (7-8 km) przez tumpike za pomocą trasy w pobliżu jeziora Ertso. Odległość od Tbilisi – 165 km, od Gori – 83 km, od Jawy – 33 km. W pobliżu wsi Tsona, na południowym zboczu góry Buba, na wysokości 21000 m n.p.m., znajduje się jaskinia tonelowa pochodzenia krasowego, odkryta w 1958 roku.

Jezioro Bateti

Lokalizacja: gmina Kareli, terytorium Zugdidi, dorzecze rzeki Dzami, północne zbocze pasma Trialeti; 1313 m n.p.m. Droga dojazdowa: odległość od rozwidlenia do kamienistej rogatki w wąwozie Dzama wynosi 3 km, następnie wije się do podjazdu, gdzie potrzebny jest czterokołowy pojazd o wysokich osiągach. Główne segmenty jednostek trasy są przeznaczone do chodzenia; z pozostałości wsi Bateti do jeziora jest 1,4 km, odległość od Tbilisi 120 km, od Kareli – 25 km, od Gori – 55 km, od Kutaisi – 155 km. Najgłębszy punkt jeziora ma 12 m, jego długość wynosi 190 m, szerokość – 150 m. Jest ukryty w kolorowym lesie. Jezioro Bateti jest jednym z najpopularniejszych i najłatwiejszych do wzbogacenia miejsc turystycznych.

Wodospad Biisi

Lokalizacja: gmina Gori, prawy brzeg rzeki Tana; 1222 m n.p.m. Droga dojazdowa: do wąwozu rzeki Biisistskali prowadzi rogatka, od rozwidlenia do wodospadu odległość wynosi 3 km, odległość od Tbilisi 104 km, od Gori -27 km. W górnym biegu rzeki Tana, w wąwozie, znajduje się 50-metrowy wodospad. W styczniu i lutym, kiedy temperatura w wąwozie mocno spada, wodospad jest całkowicie zamarznięty. Wodospad Biisi to jeden z niesamowitych obrazów, które mogą zobaczyć miłośnicy wspinaczki górskiej, przygód, marszów turystycznych lub po prostu podróżników do pięknych miejsc. W odległości 3 km od wodospadu Biisi, na prawym brzegu rzeki Tana, na wysokości 1080 m n.p.m., znajduje się klimatyczny i balneologiczny kurort Biisi, znany z niesamowitych krajobrazów oraz unikalnych wód zdrowotnych i mineralnych.

Pozostałości skał Kvernaki

Lokalizacja: Gmina Kaspi, podnóże południowego zbocza Droga dojazdowa: od drogi samochodowej Kaspi-Metekhi w kierunku Kvernaki skaliste resztki prowadzi szlak gruntowy, odległość 1,5 km; odległość od Tbilisi – 68 km, od Gori – 35 km, od Kaspi 8 km. Pasmo Kvernaki rozciąga się na lewym brzegu rzeki Mtkwari. Jego całkowita długość wynosi około 70 km. Na południowym zboczu wschodniego Kvernaki występują skalne reliefy i ubytki w sypce. Najciekawszy w tym duchu jest kompleks jaskiń w wykutym w skale mieście-twierdzy Uplisciche. Dziś Uplisciche jest muzeum pod gołym niebem, które co roku gości tysiące turystów. Na południowym zboczu znajdują się ruiny kościoła mnichów Tetrachevi. Fundament kościoła związany jest z imieniem jednego z 13 ojców asyryjskich, Tate Stepantsmindeli.

Shida Kartli rozciąga się w samym sercu Gruzji, na powierzchni 6200 km kw. W skład regionu wchodzi sześć jednostek administracyjnych i terytorialnych określonych w gruzińskim ustawodawstwie: miasto Tskinvali, gminy Gori, Kaspi, Kareli, Chaszuri i Jawa. Historyczna prowincja Kartli składała się z kilku części i obejmowała Zemo (górna), Shua (środkowa) i Kvemo (dolna) Kartli. Shida Kartli rozciągało się na wschodzie aż do rzeki Aragwi i Tbilisi, na północy – do centralnego pasma Kavkasioni (gór Kavkasioni), na zachodzie do pasma Likhi i na południu – do pasma Trialeti i jeziora Paravani (Dżawachetia). Dziś Shida kartli jest ważnym węzłem tranzytowym, z którego można dostać się w każdy zakątek Gruzji; Przez jej terytorium przebiega międzynarodowa droga ekspresowa i tunel Rikoti łączący ją z regionem Imeretii. Tunel Rikoti zbudowany pod przełęczą Rocki w 1983 roku jest jedną z drzewnych dróg łączących Gruzję z jej wielkim sąsiadem – Rosją. Przez Shida Kartli przebiega również centralna sieć kolejowa Zakaukazia. Na terenie regionu znajdują się zabytki przyrody, architektury i kultury. Wśród nich są jedne godne uwagi: Sioni z Ateni, Kościół Kuntsvisi, kościół Samtavisi, Uplisciche, Monastyr Rkoni, twierdza Gori, twierdza Surami, cerkiew tstromi, Kvatakhevi.

Obszar kurortu Abano Położenie: gmina Kareli, koryto rzeki Lopanistskali Odległość: 115 km od Tbilisi, 25 km od Kareli Poziom morza: 680 m Krajobraz: równinno-pagórkowaty Klimat: niskogórski, umiarkowanie suchy, zimą umiarkowanie mroźny, z niewielką ilością śniegu, średnia temperatura w styczniu – -1,2 stopnia, ciepłe lato, średnia temperatura w sierpniu 20,2 stopni Celsjusza Średnie roczne opady: 400-500 mm Średnia względna wilgotność roczna: 74% Czas nasłonecznienia w ciągu roku: 2200 h Naturalne czynniki zabiegowe: klimat niskogórski i siarkowodór-wodorowęglan, woda mineralna wapniowo-sodowa o ogólnej mineralizacji 0,7 g/dm3 Rodzaje terapii: kąpiel w wodzie mineralnej, klimatoterapia pasywna Choroby do leczenia: układu krążenia, oddechowego i mięśniowo-naczyniowego, a także choroby ginekologiczne, zapalenie pęcherza moczowego i przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego, zaburzenia czynnościowe układu nerwowego. Wioska Abano jest jedną z najstarszych osad w sercu Kartli. Przydomek „Abano” (łaźnia w języku gruzińskim) został nadany temu miejscu dzięki leczniczym właściwościom wody mineralnej używanej przez mieszkańców tego obszaru do leczenia różnych chorób. Ale koniec XVIII w. Abano, wraz z innymi osadami w wąwozie rzeki Prone, również stało się całkowicie niezamieszkane z powodu nieustannych najazdów plemion z północnego Kaukazu. Stanął jednak na nogi i dziś słynie z leczniczych wód i źródeł. Na równinie Shida Kartli, w gminie Kareli, znajduje się kilka innych ośrodków wypoczynkowych. Z tego miejsca wyróżnia się wąwóz rzeki Dżama. W 40-kilometrowym wąwozie rzeki Dzama znajduje się kilka ośrodków wypoczynkowych, ponad 50 zabytków dziedzictwa kulturowego i zabytków przyrody.

Kurort Gorijvari

Położenie: podnóże północnego zbocza pasma Trialeti, prawy brzeg rzeki Mtkwari Odległość: 85 km od Tbilisi Poziom morza: 680 m Klimat: niski górski, umiarkowanie suchy, zimą umiarkowanie mroźny, z niewielką ilością śniegu, średnia temperatura w styczniu – -1,2 stopnia, lato bardzo ciepłe, suche, średnia temperatura w sierpniu 22,3 stopni Celsjusza Średnie roczne opady: 498 mm Średnia porównywalna wilgotność roczna: 74% Czas nasłonecznienia w ciągu roku: 2300 h Naturalne czynniki lecznicze: klimat niskogórski i siarczkowe, chlorkowo-wodorowęglanowe, sodowa woda mineralna o ogólnej mineralizacji 0,9 g/dm3 Rodzaje terapii: kąpiel w wodzie mineralnej, klimatoterapia pasywna Choroby do leczenia: układ mięśniowo-szkieletowy, przegub nerwowy i choroby ginekologiczne. Gmina Gori położona jest na równinie Shida Kartli. Centrum regionu, miasto Gori, przez wieki było ważnym węzłem handlowym jako punkt położony na skrzyżowaniu strategicznych kierunków z Samachablo, Shida Kartli i Imeretii. Jego nazwa pochodzi od skalistego wzgórza w centrum miasta, gdzie stoi średniowieczna twierdza, która przetrwała do czasów współczesnych. Na terenie gminy znajduje się kilka uzdrowisk i uzdrowisk balneologicznych o różnym profilu i zróżnicowanych naturalnych czynnikach leczniczych, w tym: Biisi (gorące wody mineralne o profilu artrologicznym, ginekologicznym i neurologicznym), Peli (uzdrowisko, polecane dla pacjentów z astmą, alergiami, czynnościowymi chorobami serca, niskim ciśnieniem tętniczym), Ateni (uzdrowisko o profilu profilaktycznym i kardiologicznym w dorzeczu rzeki Tani), a także Sakavre, Boshuri, Bobnevi. Gorijvari jest oddalone o kilka kilometrów od Gori, położone na górze Gorijvari. Do jego naturalnych czynników uzdatniania należy siarczkowo-hidrogenowa, siarczkowa woda mineralna. W latach osiemdziesiątych XX wieku wiele osób z różnych zakątków kraju odwiedzało to miejsce na wakacje i w celu poprawy stanu zdrowia. Obecnie w Gorijvari działa tylko łaźnia. Poza wodami mineralnymi, cudowne właściwości lecznicze kuracji przypisywano kościołowi św. Jerzego ze względu na głowę św. Jerzego, która została pochowana w jego fundamentach, tak jak była przekazywana z dawnych czasów. Na miejscu cerkwi, w dawnych czasach, stał pogański okręt wojenny, a w tym miejscu św. Nino, który oświecił i ochrzcił Gruzję na początku IV wieku, postawił krzyż. Po tym wydarzeniu obszar ten zaczęto nazywać Gorijvari. W święto św. Jerzego – 6 maja i 23 listopada – odbywają się uroczystości zwane „Gorijvaroba”. W dzisiejszych czasach wielu wiernych wchodzi na górę. Wodospad Biisi. Wąwóz rzeki Tana. Wodospad zamarza zimą. Na początku lutego zwykle organizowany jest tu festiwal wspinaczki po lodzie, w którym biorą udział najlepsi alpiniści i amatorzy.

Kurort Surami

Położenie: u podnóża południowego zbocza pasma Likhi ODLEGŁOŚĆ: 7 km od Chaszuri, 50 km od Gori, 115 km od Tbilisi Poziom morza: 750 m Krajobraz: pagórkowaty Klimat: umiarkowanie kontynentalny, zimowy mroźny, z niewielką ilością śniegu, średnia temperatura w styczniu – 9 stopni, ciepłe lato, średnia temperatura w sierpniu 20,2 stopni Celsjusza Średnie roczne opady: 781 mm Średnia względna wilgotność roczna: 70% Czas trwania rocznego nasłonecznienia: 2300 h Naturalne czynniki zabiegowe: klimat niskogórski i lekko siarczkowo-wodorowęglanowo-sodowe wody mineralne o ogólnej mineralizacji 0,6 g/dm3 Rodzaje terapii: klimatoterapia pasywna i kąpiele w wodzie mineralnej Choroby do leczenia: przewlekłe choroby kości, zaburzenia czynnościowe przegubowego układu nerwowego, skóry, układu sercowo-naczyniowego i nerwowego. Likhi, to samo pasmo Surami dzieli Gruzję na dwie części – Gruzję Zachodnią i Wschodnią. Przechodzi tu główna droga ekspresowa kraju, a także kolej Tsipi i tuunele samochodowe Rikoti. Na południowych stokach pasma, kilka kilometrów na południowy zachód od Chaszuri znajduje się uzdrowisko Surami Surami, które prawdopodobnie zostało założone w II w. p.n.e. od czasów antycznych, na przestrzeni wieków, dzięki dogodnemu położeniu geograficznemu, Surami było punktem i ważnym miastem na starożytnym szlaku handlowym – Wielkim Jedwabnym Szlaku. Od końca XIX wieku przez terytorium Surami przebiegała linia kolejowa Poti-Tbilsi, która straciła swoją funkcję po wybudowaniu tunelu pod zboczem Surami. Obecnie linia kolejowa służy wyłącznie do transportu lokalnego. Surami to ośrodek o profilu dziecięcym. Naturalnymi czynnikami leczniczymi są suche, subtropikalne powietrze oraz las liściasty rozciągający się wokół ośrodka na 120 ha zmieszany z wtopionym ciągiem lasu iglastego. Na terenie osady znajduje się również wiele źródeł wód mineralnych. Jako kurort Surami zyskało swoją nazwę od końca XIX wieku. Od 1948 r. zyskał status uzdrowiska o znaczeniu lokalnym, w którym działało kilka sanatoriów i domów wypoczynkowych. Warto wspomnieć, że w 1938 roku otwarto sierociniec dla dzieci w Surami, w którym schronienie znalazło 300-400 dzieci, które straciły rodziców w czasie II wojny światowej. Twierdza Surami. XI w. położony na brzegu rzeki Suramuli, w południowej części osady. Kompleks składa się z muru, twierdzy, wieży. Pałac i kościół św. Jerzego z XI-XII okresu.

Kwiszchetia

Położenie: zbocze pasma Lichi, lewy brzeg rzeki Mtkwari Odległość: 10 km od Chaszuri, 50 km od Gori, 120 km od Tbilisi Poziom morza: 750 m Krajobraz: równinno-pagórkowaty Klimat: Wolny górski subtropikalny, zima umiarkowanie mroźna, z niewielką ilością śniegu, średnia temperatura w styczniu – -1,9 stopnia, ciepłe lato, średnia temperatura w sierpniu 20,7 stopni Celsjusza Średnie roczne opady: 567 mm Średnia względna wilgotność roczna: 70% Czas trwania rocznego nasłonecznienia: 2100 h Naturalne czynniki zabiegowe: niskogórski klimat subtropikalny i lekko siarczkowe węglanowo-sodowe wody mineralne o ogólnej mineralizacji 0,14 g/dm3 Rodzaje terapii: talasoterapia, kąpiele z piaskiem magnetytowym Choroby do leczenia: sercowo-naczyniowe, oddechowe, trawienie pokarmu oraz choroby układu moczowego i płciowego, cukrzyca i ekspozycja na promienie. Gmina Chaszuri znajduje się w centralnej części Gruzji, na równinie Sida Kartli. Terytorium gminy rozciąga się na wschodzie aż do Doliny Doglauri, a z pozostałych trzech części otaczają je góry średniej wysokości (900-1000 m n.p.m.), od północy – południowe stoki Kavkasioni, od zachodu – pasmo Lichi, od południa – Trialeti, czyli północne stoki Małego Kavkasioni. Centrum administracyjne regionu, miasto Chaszuri, po raz pierwszy zostało wymienione w dokumencie z 1963 roku. Wtedy Chaszuri było małą wioską. W XIX wieku, po wybudowaniu linii kolejowej Poti-Tbilisi, stała się ważnym węzłem kolejowym. W 1921 roku ogłoszono, że Chaszuri ma status miasta. Na terenie gminy znajdują się dwa kurorty o znaczeniu republikańskim. Surami i Kvishketi. Niezależnie od tego, że oba podlegają administracyjnie gminie Chaszuri, są zwykle wymieniane w grupie kurortów Borjomi. Ośrodek zdrowotno-balneologiczny Kvishkleti otoczony lasem iglastym, świerkowym i mieszanym znajduje się 10 km od Kvishketi, na wschodnim zboczu pasma Lichi. Unikalne właściwości lecznicze klimatu Kvishketi tworzą ciepły, wilgotny zbiornik powietrzny pochodzący znad Morza Czarnego, łączący się na terenie kurortu z górskim powietrzem. Na jego terenie znajdują się ujścia wody mineralnej służące do leczenia chorób próchnicy. Kvishketi jest szczególnie zdrowy dla dzieci z chorobami dróg oddechowych. W Kvishketi znajduje się kilka zabytków dziedzictwa kulturowego. Wśród nich są: Kościół Najświętszej Wielkanocy, Kościół Mtatsminda, Kościół Przemienienia Pańskiego, Kościół św. Jerzego, Kościół św. Elii. Co roku w czwartek po Święcie Wniebowstąpienia Pańskiego, Kvishketi obchodzi popularne święto zwane „Mtatsmindoba”

Ośrodek wypoczynkowy Khovle

Położenie: Nizina Shida Kartli, wąwóz rzeki Chewchmela Odległość: 26 km od Kaspi, 30 km od Gori, 60 km od Tbilisi Poziom morza: 780 m Krajobraz: równinny-pagórkowaty Klimat: niskogórski, umiarkowanie suchy, zima umiarkowanie mroźna, z niewielką ilością śniegu, średnia temperatura w styczniu -1,2 stopnia, lato ciepłe, umiarkowanie suche, średnia temperatura w sierpniu 20,5 stopnia Celsjusza Średnie roczne opady: 400-600 mm Średnia względna wilgotność roczna: 74% Czas nasłonecznienia w ciągu roku: 2400 h Naturalne czynniki zabiegowe: klimat niskogórski i lekko siarczkowy wodorowęglan siarkowy, sodowe wody mineralne o ogólnej mineralizacji 0,8 g/dm3 Rodzaje terapii: kąpiele w wodzie mineralnej, klimatoterapia pasywna Choroby do leczenia: układu sercowo-naczyniowego, oddechowego i mięśniowo-szkieletowego oraz choroby ginekologiczne, zaburzenia czynnościowe układu nerwowego, zapalenie pęcherza moczowego i przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego, otyłość endokrynologiczna. Gmina Kaspi położona na równinie Shida Kartly, na obu brzegach rzeki Mtkwari, graniczy od północy z południowymi odgałęzieniami gór Kavkasioni, od południa z pasmem Trialeti. Na terenie dystryktu płyną rzeki Mtkvari, Ksani, Lekhura, Kavtura i Tezami. W wąwozie Tezami znajduje się kilka kurortów i ośrodków wypoczynkowych: Akhalkalaki (1040 m n.p.m.) klimat wysokogórski sprzyja profilaktyce chorób układu oddechowego; Gostibe (1500 m n.p.m.) – polecany jest w celu poprawy stanu zdrowia i leczenia astmy oskrzelowej; Garikula (470 m n.p.m.) jest dobra dla dróg oddechowych; Rkoni (950 m n.p.m.) – dla ogólnej poprawy stanu zdrowia dzieci i dorosłych. Trasy wąwozu Tezami obejmują kilka zabytków historycznych i są bardzo popularne wśród pieszych turystów z niższych warstw. Jeszcze jeden kurort w tej gminie, wieś Khovle, znana jest przede wszystkim z historycznej heritahe. W pobliżu wsi, na wzgórzu Khovle, uczeni odkryli ruiny starożytnej osady datowane na II-I tysiąclecie p.n.e. Khovle to uzdrowisko o profilu artrologicznym. Na jego terenie znajduje się kilka ujść siarczkowych wód mineralnych. W latach osiemdziesiątych XX wieku funkcjonował tu kurort o znaczeniu lokalnym.